Akalazya
Akalazya yemek borusunun sinir ileti bozukluklarına bağlı oluşan hastalıklarından en sık görülenidir. Yemek borusunun mide ile bağlantı kısmında kas dokusundan oluşan, midedeki içeriğin geri yemek borusuna kaçmasını engelleyen, kapak fonksiyonu gören kas yapısı mevcuttur. Bu kasların gevşeyememesi akalazya hastalığının oluşmasına sebep olur. Zamanla yemek borusu genişleyerek sinir ileti fonksiyonlarını ve kasılma gücünü kaybeder. Yenilen yiyecekler yemek borusunda birikerek hastalığın belirtilerini oluşturur.
Akalazya hastalığı yemek borusu kanseri riskini artırır; bu nedenle hastaların düzenli takibi gerekir.
SORULAR – CEVAPLAR
Hastalarda yıllar içerisinde yavaş seyirde ve ilerleyen, önce sıvı sonra katı gıdalara karşı yutma güçlüğü oluşur. Yetersiz beslenme sonucu kilo kaybı, yemek borusunda biriken gıda atıklarına bağlı göğüs ağrısı, ağızda kökü koku, yenilen yiyeceklerin ağza gelmesi, gece öksürüğü, nefes darlığı gibi şikayetler oluşur. Akalazyalı hastalar gıdayı aşağıya itmeye güç katmak için yavaş yemek yer, gıdaları mideye göndermek için beraberinde bol su içerler. Yemek borusundaki yiyecekler belli basınca ulaşıp mideye indikten sonra hastalar ani rahatlama hisseder.
Akalazya hastalığı orta yaş grubunda ve kadınlarda daha sık görülür.
Genel cerrahi ya da gastroenteroloji polikliniğine başvurmanız hastalığın tanı ve tedavisi için uygun birimlerdir.
Sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte ciddi duygusal stres, kilo kaybı gibi nedenler hastalığa etken olabilir.
Akalazya hastalığının tanısı hastanın öyküsü ile başlar, şüphelenilen durumlarda kesin tanıya gitmek için boyalı sıvı ile yemek borusu grafileri ve manometre denilen yemek borusu sinir ileti ve kasılma gücünü ölçen özel tetkikler kullanılarak tanı konulur. Endoskopi bu hastalık belirtileri ile karışabilen tıkayıcı yemek borusu hastalıklarının ayrımında kullanılan önemli bir tetkiktir.
İleri akalazya hastalarında yemek borusunda biriken gıda atıklarının nefes borusuna kaçması sonucu solunum yolu enfeksiyonları, zatürre, hayatı tehdit eden akciğer enfeksiyonları gelişebilir. Ortalama 20 yıldır bu hastalığı olan 100 kişiden 2’sinde yemek borusu kanseri gelişme riski mevcuttur. Kanserin oluşma sebebinin ise yemek borusunda uzun süre bekleyen gıda atıklarının yemek borusunu tahrip etmesi sonucu oluştuğu bilinmektedir.
Akalazya hastalığının kesin tedavisi olmamakla beraber, şikayetleri gerileten ve hastanın hayat kalitesini yükselten, sonuç olarak kanser oluşma riskini azaltan bir takım tedavi şekilleri mevcuttur.
1 – İlaç tedavisi: Akalazya hastalığında kas gevşetici ilaç tedavileri alt yemek borusu kaslarında gevşemeye yardımcı olarak hastalarda kısa süreliğine rahatlama sağlayabilir.
2 – Endoskopik: Endoskopik olarak alt yemek borusu kaslarına balon uygulanması, kaslara botoks uygulanması hastalarda geçici süreliğine rahatlama sağlayabilir. Botoksun etkinliği 6-8 ay kadar devam eder. Fakat alt yemek borusu kaslarının kesilmesi (POEM, miyotomi), hastalarda uzun süreli ve etkili bir tedavi sağlamaktadır.
3 – Cerrahi: Cerrahi olarak alt yemek borusu kasları kesilerek gevşeme sağlanır. Bu ameliyat günümüzde kapalı teknikle hem laparoskopik, hem de robotik olarak güvenli ve başarılı bir şekilde yapılabilmektedir. Kapalı yapılan ameliyat teknikleri, hastada kısa hastanede yatış ve az ağrılı bir ameliyat sonrası iyileşme süreci sağlamaktadır.
Ameliyat sonrası hastanede kalış süresi farklı sebeplerden dolayı değişmekle beraber ortalama 24-48 saattir.
Akalazya sebebi ile kapalı ameliyat olan hasta ameliyattan ortalama 1 hafta sonra normal yaşamına dönebilir.
Cerrahi tedaviler iyi hayat konforu sağlar. İlaç ve endoskopik balon, botoks tedavileri sonrası hastanın şikayetleri kısa süre sonra tekrarlayabilir. Endoskopik veya cerrahi miyotomi (kas kesme) sonrası hastalığın belirtilerinde tekrarlama olasığılı çok düşüktür. Hastaların laparoskopik veya robotik miyotomi ameliyatı sonrası şikayetleri büyük oranda geriler, yaşam kaliteleri yükselir.
