Anal Fistül
Vücudumuzda anüs içerisinde dışkılama sırasında dışkının kayganlığın sağlayan ve bölge cildini nemlendiren salgı bezleri bulunmaktadır. Doğası gereği vücudumuzun bu bölümünde bol miktarda bakteri de bulunur ve bakteriler bazen bu salgı bezlerinin iltihaplanmasına neden olabilir. İltihaplanma sonucunda oluşan irin çevre dokulara yayılıp anüs etrafındaki cilde kadar bir kanal veya kanallar şeklinde uzanabilir. Bu durumda ciltten ara ara veya sürekli iltihap ya da dışkı parçası gelir. Bu duruma anal fistül denir. Bazen de, fistül kanalının tıkanmasına bağlı olarak apse gelişebilir.
Anal fistüller anüs çevresindeki dışkı tutmayı sağlayan kaslarla olan ilişkisine göre basit ve komplike fistüller şeklinde sınıflandırılır. Fistüller genellikle basit tiptedir.
Anal fistül, tecrübeli uzmanlarca uygun şekilde tedavi edilmezse yaşam kalitesini ciddi düzeyde etkileyen kalıcı sorunlara yol açabilir. Bunlar arasında en önemlisi gaz ve dışkı kaçırmadır.
SORULAR – CEVAPLAR
Anüs çevresinde ciltte hafif kabarık çıkıntı, bu çıkıntıdaki delikten iltihaplı akıntı, iç çamaşırında kirlenme, kanama, deliğin tıkanması durumunda apse ve apse olduğunda şiddetli ağrı ve şişlik belirtileri verir.
Anüs bölgesindeki çatlak ve basur farklı hastalıklardır ve anal fistülün oluşması ile ilişkisi yoktur.
Anal apse tanısı varsa ve apse boşaltılmış olsa dahi hastaların yaklaşık yarısında daha sonra anal fistül gelişmektedir.
Tanı için muayene çoğunlukla yeterlidir. Ancak anal fistülün basit mi veya komplike bir fistül mü olduğunu ve eşlik eden bir apsenin olup olmadığını muayene ile anlamak her zaman mümkün olmayabilir. Böyle durumlarda radyolojik tetkiklerden (MR) faydalanılır. Bazen de genel anestezi altında bu bölgenin muayene edilmesi gerekebilir.
Fistülün kendi kendine iyileşmesi söz konusu değildir. Apse veya enfeksiyon varsa antibiyotik tedavisi kullanılabilir. Bu tedavinin fistülü iyileştirici etkisi yoktur.
Anal fistülün tedavisi cerrahidir. Fistülün basit veya komplike olması durumuna göre farklı ameliyat teknikleri kullanılmaktadır. Apse de saptanır ise her iki durumda apse boşaltılır.
Basit fistül varsa fistül tamamen çıkarılabilir (fistülektomi) veya fistül hattı açılıp açık bir şekilde iyileşmeye bırakılır (fistülotomi). Bu tür işlemler ile fistülün tedavisi tek bir seansta tamamlanmış olur yani ek bir cerrahi işleme gerek kalmaz.
Komplike fistülde ise genelde uygulanan yöntem fistül hattı içerisine ‘’seton’’ dediğimiz bir plastik ip geçirilmesi ve yaklaşık 6-8 hafta beklendikten sonra ikinci bir ameliyat ile setonun çıkarılması ve fistülün kesilerek açık iyileşmeye bırakılmasıdır. Komplike fistüllerde çoklu ameliyatlar gerekebilir. Çoklu ameliyatların yapılmasının nedeni anüs etrafında dışkıyı tutmayı sağlayan kasların zarar görmemesi için aşamalı işlemlerin yapılması gerekliliğidir. Bunun yanı sıra, komplike fistüllerde doku kaydırma ve kanalın bağlanması gibi farklı yöntemler de kullanılabilir.
Ameliyat bu konuda uzman bir genel cerrahi hekimi tarafından yapıldığında dışkı veya gaz kaçırma riski yok denecek kadar azdır.
Fistülün tipine göre uygun tedavi yöntemi uygulandığında tekrar etme olasılığı oldukça düşüktür.
Genel temizliğe dikkat etmek, egzersiz yapmak ve kabızlıktan kaçınmak için yeterli miktarda su içmek, lifli ve posalı gıdalar tüketmek gerekir.
