Böbrek Üstü Bezi Adenomu
Böbrek üstü (sürrenal, adrenal) bezi her iki böbreğin üst tarafında yerleşmiş olan iki küçük organdır. Bezlerin yerleşim dışında böbreklerle herhangi bir doğrudan ilişkisi yoktur. Böbrek üstü bezleri çok sayıda hormon üretimi ve salgılanmasında görevli olan endokrin bezlerdir. Bu hormonlar cinsiyet hormonları (östrojen, testesteron gibi), kortizol, aldosteron, adrenalin ve noradrenalindir.
SORULAR – CEVAPLAR
Böbrek üstü bezi adenomları, böbrek üstü bezindeki hücrelerden kaynaklanan iyi huylu tümörlerdir. Köken aldıkları hücre tipine göre farklı isimler alırlar.
Adenomlar genellikle kütle etkisi ile değil, salgıladıkları hormonlar etkisiyle belirtilere yol açarlar. Bununla birlikte, adenomların %80’i hormon salgılamaz ve bu nedenle diğer sebepler için yapılan görüntüleme yöntemlerinde tesadüfen saptanırlar. Tesadüfen saptanan ve hiçbir şikayete yol açmayan böbrek üstü bezi adenomlarına “insidentaloma” adı verilir.
Hormon salgılayan adenomların oluşturduğu belirtiler ise hormonun tipine göre değişiklik gösterir. “Aldosteron” salgılayan adenomlara “aldosteronoma” adı verilir ve ortaya çıkan klinik tabloya “Conn sendromu” denir. Aşırı aldosteron salınımına bağlı olarak kontrolü güç hipertansiyon, sık idrara çıkma gibi belirtiler gözlenir.
Kortizol salgılayan adenomların yol açtığı klinik tabloya Cushing sendromu adı verilir. Bu sendrom kan şekeri seviyesi ve kan basıncı yüksekliği, yüzde ve göbekte şişmanlık, adet düzensizliği, güçsüzlük gibi belirtiler görülür.
Androjen salgılayan adenomlar erkeklerde genellikle hiçbir belirtiye yol açmazlar. Kadınlarda ise kıllanmada artış, adet bozuklukları ve sivilcelenme gibi belirtiler ortaya çıkar.
Katekolamin (adrenalin, noradrenalin) salgılayan adenomlara “feokromasitoma” adı verilir. Hastalık hipertansiyon krizleri, şiddetli baş ağrıları, çarpıntı, terleme ve anksiyete gibi belirtilerle seyreder.
Böbrek üstü bezinde tespit edilen kütlelerin tanımlanması için fizik muayene, görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar testleri kullanılır. En sık tercih edilen görüntüleme yöntemleri BT (Bilgisayarlı Tomografi), MR (Manyetik Rezonans) ve sintigrafidir. Başta kan ve idrarda hormon düzeylerinin ölçümü olmak üzere, bazı laboratuvar testleri de teşhisin olmazsa olmaz parçalarıdır.
Görüntüleme yöntemleri olarak kullanılabilir. Fazla hormon salgılayan, 4 cm’den büyük ve malign (kötü huylu) özellikler taşıyan kitlelere cerrahi tedavi gerekir. Cerrahi tedavide kitlenin olduğu böbrek üstü bezi tamamıyla alınır. Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans ile karın taramalarında %1-10 sıklıkta rastlantısal olarak görülür.
Hayır. Görüntüleme yöntemlerinde kanser şüphesi göstermeyen, şikayete yol açacak bir hormon salınımı yapmayan ve 4 cm’den küçük olan adenomlar ameliyat edilmeksizin belli aralıklarla takip edilebilirler.
Böbrek üstü bezi adenomlarında tedavi cerrahidir. Cerrahi tedavide adenomun bulunduğu bez tamamen çıkartılabilir ya da uygunsa sadece adenom çıkartılabilir. Sadece bir taraftaki böbrek üstü bezi çıkartıldığında diğer taraftaki bez, kişinin normal hayatına devam etmesi için yeterli olur.
Evet. Böbrek üstü bezi ameliyatları klasik laparoskopik cerrahi, tek kesiden laparoskopik cerrahi ve robotik cerrahi ile yapılabilir. Mükemmel kozmetik ve hızlı iyileşme nedeniyle bizim grubumuzun öncelikli tercihi kapalı yöntemdir.
İki böbrek üstü bezi olduğundan dolayı birinin çıkarılması eksiklik oluşturmamaktadır. Fakat ikisinin de çıkarılması ömür boyu hormon eksikliklerini yerine koymayı gerektirir.
