Safra Yolları Kanseri

Safra yolları tıpkı dev bir çınar ağacına benzer. Bu ağacın küçük ve orta boy dalları karaciğerin içinde, büyük dalları ve gövdesi karaciğerin dışında yerleşiktir. Safra kesesi de safra ağacının karaciğer dışında yerleşik olan kısmının bir parçasıdır. Safra ağacının son kısmına yani ağacın gövdesine ana safra kanalı (koledok) adı verilir. Ana safra kanalı, pankreasın kanalı ile birleşerek onikiparmak bağırsağına açılır. Safra ağacının yegane görevi, karaciğerde üretilen safranın onikiparmak bağırsağına ulaştırılmasıdır.

Safra yolu kanserlerinin oldukça büyük bir kısmı, safra kanallarını oluşturan ve kolanjiyosit adı verilen hücrelerden kaynak alır. Kolanjiyositlerden kaynaklanan kanserlere kolanjiyoselüler karsinom (kolanjiyokarsinom) adı verilir.

Safra yolu kanserleri, yerleşim yerlerine göre dörde ayrılabilir:

1. Karaciğer içinde yerleşik olanlar (intrahepatik kolanjiyokarsinom)
2. Karaciğer dışında ve karaciğere yakın bölgede yerleşik olanlar (hiler kolanjiyokarsinom)
3. Safra kesesi kanseri
4. Karaciğer dışında ve karaciğere uzak bölgede yerleşik olanlar (distal kolanjiyokarsinom)

Safra yolu kanseri ameliyatı ağır bir cerrahidir ancak bunun safra yolu kanseri gibi çok ciddi ve ölümcül olabilen bir hastalık için yapıldığı unutulmamalıdır. Konuyla ilgili yapılan hemen her bilimsel çalışmada varılan ortak nokta, safra yolu kanseri cerrahisinin tecrübeli ve donanımlı merkezlerde tecrübeli karaciğer-safra yolları ve pankreas cerrahisi ekiplerince düşük bir risk ile uygulanabildiğidir. Safra yolu kanseri cerrahisi uygulanan merkezlerde sadece tecrübeli bir cerrahi ekibinin bulunması yeterli değildir aynı zamanda bu konuda tecrübeli Anestezi, Yoğun Bakım, Girişimsel Endoskopi ve Girişimsel Radyoloji ekiplerinin de olması gerekir. Böyle merkezlerde hem ameliyata bağlı sorun çıkma olasılığı azdır hem de ortaya çıkan sorunlarla başarılı bir şekilde mücadele edebilme şansı fazladır.

Safra yolu kanseri gelişimi açısından topluma göre daha yüksek riske sahip olan bireylerin düzenli aralarla takip edilmesi sayesinde hastalık erken dönemde teşhis edilebilir. Ancak bunun dışındaki bireylerde genellikle erken teşhis nadirdir.

Safra yolu kanserlerinde tek etkili tedavi cerrahidir. Bu nedenle hastayı, eğer değilse bile, bir cerrahi adayı haline getirmek için azami gayret gösterilmelidir.

Bizim önerimiz her zaman bilimsel kanıtlar ışığında belirlenen seçenekler olacaktır. Safra yolu kanserinde her hastaya özel en iyi tedavi şemasının hangisi olduğunu belirlemenin en iyi yolu multidisipliner toplantılardır. Multidisipliner toplantılar, safra yolu kanseri tedavisinde rol alan ilgili tüm branş hekimlerinin bir araya gelerek hastaların tıbbi verilerini inceledikleri, tartıştıkları ve böylece en uygun tedavi şemasına karar verdikleri toplantılardır.

Ne yazık ki bu soru çok sık karşılaşılan bir sorudur. Hastalar bu soruyu bazı haklı nedenlerle soruyor olsa da, yaşam beklentisini belirleyen sayısız faktör olduğu için net bir cevap vermek zaten mümkün değildir. Aynı tip ve aynı evredeki kansere ve benzer tıbbi özelliklere sahip kişilerin tedavi yanıtı ve yaşam beklentileri farklı olabilir. Ancak yaşam beklentisini belirleyen en önemli unsurun siroz varlığı ve hastalığın evresi olduğu söylenebilir.

Cerrahi tedavi sonrasındaki iyileşme süreci oldukça değişkendir çünkü burada birçok faktör devreye girer. Hastanın genel sağlık durumu ve yandaş hastalıkları, ameliyat öncesindeki beslenme durumu, safra yolu kanserinin evresi, yapılan ameliyatının tipi, ameliyatın hangi yöntemle yapıldığı (açık veya kapalı cerrahi), ameliyata bağlı herhangi bir sorunun ortaya çıkıp çıkmadığı, vs. gibi birçok faktör hastanın iyileşme sürecini belirgin ölçüde etkiler.

Ameliyata bağlı ciddi bir sorunla karşılaşılmayan hastalar genellikle 7-10 gün içinde taburcu olurlar.
Hastalar taburculuk sonrasında genellikle kendi ihtiyaçlarını (yemek, tuvalet, banyo gibi) karşılar halde olurlar. Hastaların büyük bir kısmı 6-8 haftalık süre içinde eski hayatlarına büyük ölçüde dönmüş olurlar.

Büyük ölçüde evet. Safra yolu kanseri tedavisi uzun, zor ve yorucu bir süreçtir. Ancak insan bedeni mükemmel bir iyileşme ve uyum sağlama gücüne sahip olduğu için, belli bir süre sonra hastalığın ve tedavisinin getirdiği zihinsel ve fiziksel travmayı atlatacak ve yeni duruma uyum sağlayacaktır.
Bu süreç genellikle aylar sürer. Şunu söyleyebiliriz ki günümüzde safra yolu kanseri nedeniyle tedavi gören ve sonrasında normal hayatına devam eden birçok hasta vardır.

Cerrahi tedavi: Cerrahi tedavinin şeklini, kanserin yerleşim yeri ve yaygınlığı belirler. Karaciğer içinde yerleşik kanserlerde kanserli karaciğer kısmı temiz sınırlarla çıkartılır. Karaciğer dışında ve karaciğere yakın bölgede yerleşik olan kanserlerde ise karaciğer dışında kalan tüm safra yolları ve karaciğerin bir kısmı çıkartılır. Buna karşın, karaciğerin dışında ve karaciğere uzak bölgede yerleşik safra yolu kanserlerinde tedavi biraz daha farklıdır. Bu kanserler tıpkı pankreas başı kanseri gibi tedavi edilirler. Diğer bir deyişle, safra yollarının alt kısmı pankreas başı ve onikiparmak bağırsağı ile birlikte bir bütün olarak çıkartılır. Bu ameliyat Whipple ameliyatı olarak bilinir.

Kemoterapi: Cerrahi tedavi uygulanan hastalarda ameliyat sonrasında ve cerrahi tedavi için uygun aday olmayan hastalarda uygulanır. Başlangıçta cerrahi tedavi için uygun aday olmayan hastalar kemoterapiye iyi yanıt verip cerrahi adayı haline gelebilirler; bu nedenle, bu hastalar bu açıdan aralıklı olarak değerlendirilirler.

Radyoterapi: Işın ya da şua tedavisi, cerrahi tedavi uygulanan hastalarda ameliyat sonrasında ve cerrahi tedavi için uygun aday olmayan hastalarda kemoterapi ile birlikte uygulanabilir ancak etkisi düşüktür.

Karaciğer nakli: Seçilmiş hastalarda bir tedavi seçeneği de karaciğer naklidir. Ancak hastanın birçok kriteri doldurması gerekir.

Safra yolu kanseri gelişimi riskini artırdığı gösterilen birçok faktör mevcuttur. Ancak safra yolu kanserlerinin büyük bir kısmı altta yatan bir risk faktörü olmaksızın gelişirler. Bu risk faktörlerinden biri veya birkaçına sahip olmanız safra yolu kanserine yakalanacağınız anlamına gelmediği gibi, bu risk faktörlerinden hiçbirine sahip olmamanız da safra yolu kanserine yakalanmayacağınızı garanti etmez. En önemli risk faktörleri şunlardır:

1. Kronik hepatit C enfeksiyonu
2. Primer sklerozan kolanjit
3. Rekürren piyojenik kolanjit
4. Safra taşları
5. Safra yolu kistleri
6. Safra yolu parazitleri
7. Safra yollarının selim tümörleri

Evet. Kapalı cerrahi ile ilgili tecrübenin artması ve önemli teknik gelişmeler kaydedilmesi ile birlikte kapalı robotik safra yolları kanseri ameliyatları giderek artan oranda uygulanmaya başlanmıştır. Ancak bu ameliyatların çoğu teknik açından zor ameliyatlardır ve kapalı ameliyatlar içinde ileri düzey kabul edilen ameliyatlardır.

Evet, Biz ekip olarak mümkün olan her durumda, belirgin avantajları nedeniyle, laparoskopik ya da robotik safra yolları kanseri ameliyatlarını tercih ediyoruz.

Safra yolu kanseri tedavisinde rol alan branşlar şunlardır:

Cerrahi uzmanı: Karaciğer cerrahisi Genel Cerrahi branşının ilgi alanı içinde yer alır. Ancak karaciğer, safra yolları ve pankreas cerrahisi teknik açıdan ciddi donanım ve tecrübe gerektirdiği için, bazı ülkelerde “Karaciğer, Safra Yolları ve Pankreas Cerrahisi (Hepatopankreatobiliyer Cerrahi)” ayrı bir alt birim olarak tanımlanmıştır ve bu birimin ameliyatları bu konuda uzmanlaşmış cerrahlar tarafından donanımlı merkezlerde gerçekleştirilirler.

Gastroenteroloji uzmanları: Safra yolu kanseri hastalığının teşhis ve tedavi sürecinde Gastroenteroloji uzmanları büyük rol oynarlar.

Tıbbi Onkoloji uzmanları: Klasik kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler, imünoterapi gibi sistemik tedavi seçenekleri Tıbbi Onkoloji uzmanları tarafından uygulanırlar.

Radyasyon Onkolojisi uzmanları: Şua tedavisini uygulayan uzmanlardır.

Karaciğer nakli ekibi: Karaciğer nakli bu konuda özelleşmiş cerrahi uzmanları tarafından yine bu konuda özelleşmiş merkezlerde yapılır.

Evet. Günümüzdeki tedavi seçenekleri sayesinde safra yolu kanserinde oldukça yüz güldürücü sonuçlar elde edilebilmektedir. Bu nedenle, safra yolu kanseri eskiden düşünüldüğü kadar çaresiz bir kanser tipi değildir.
Unutulmaması gereken nokta, uzun soluklu veya kalıcı şifa için tek etkili tedavi cerrahidir.

“Güçlü olmanız gerektiği ana gelene kadar, siz bile ne kadar güçlü olabileceğinizi tahmin edemezsiniz.” İnsanlar kanser haberi karşısında şok olsa da, zaman içinde bununla mücadele etmeyi öğrenir ve çoğu zaman da çok iyi başarır. Ancak, bununla mücadele edemeyeceğinizi düşünüyorsanız, psikolojik destek almanızı şiddetle öneririz; zira, tedavi sürecinde sadece fiziksel açıdan değil aynı zamanda zihinsel açıdan da iyi durumda olmanız tedavi sonuçları açısından oldukça önemlidir.

Artı İstanbul Cerrahi Grubu bünyesindeki Karaciğer, Safra Yolları ve Pankreas Cerrahisi ekibi bu konuda özelleşmiş hekimler tarafından oluşturulmuştur. Bizim uygulamamızda, tüm safra yolu kanseri tanısı alan hastalar tedavi öncesinde ve sonrasında multidisipliner toplantılarda yani tümör konseylerinde değerlendirilir.
Buna rağmen, biz hastalarımızın ikinci bir görüş alma konusundaki isteklerini olumlu karşılıyor ve destekliyoruz.

Kanserli dokuların cerrahi yolla tamamen temizlenmesi dışındaki tedavilerle safra yolu kanserinde uzun soluklu veya kalıcı şifa şansı elde edebilme şansı yoktur. Dolayısıyla, cerrahi dışı tedavi seçenekleri hastanın yaşam süresine ve kalitesine belirgin katkı sağlayabilir ancak bu katkı uzun soluklu ve kalıcı olmaz.

Kemoterapi hastaların neredeyse hepsine gereklidir. Buna karşın, şua tedavisi sadece bazı hastalarda uygulanır.

1. Hepatit C enfeksiyonu mevcutsa tedavi edilmesi
2. Safra yolu kistlerinin zamanlı tedavisi
3. Primer sklerozan kolanjit ve rekürren piyojenik kolanjitte yakın takip ve zamanlı müdahale
4. Safra taşlarının tedavisi

Safra yollarında ortaya çıkan bazı selim tümörler (adenomlar) zaman içinde kansere dönüşebilirler. Bununla birlikte, safra yolunun selim tümörleri de kanserleri gibi nadirdir.