Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinus) Hastalığı

Beyaz ırkta, 16-30 yaş arası bireylerde görülür. Erkeklerde görülme olasılığı kadınlardan 3 kat daha fazladır. Kıl yoğunluğu fazla olan kişilerde, kuyruk sokumu derin olan kişilerde, dar kıyafetler giyenlerde, çok terleyenlerde, kötü hijyenine sahip olanlarda, kilolularda, uzun süre oturmayı gerektiren meslekleri olanlarda, meslek hastalığı olarak berberlerde ve koyun kırpıcılarında daha sık oluşur.

Vücudun birçok bölgesinde kıl dönmesi hastalığı gelişebilir. En sık görüldüğü bölge ise kuyruk sokumu bölgesidir. Kuyruk sokumunda anüsten (makattan) yaklaşık 5 cm yukarıda orta hatta gözlenir. Koltuk altında, kasıklarda, göbekte, genital bölgede, nadir de olsa bacaklarda ve kollarda gözlenebilir.

Çoğu hastada durum sessiz ilerleyerek ileri aşamada belirti vermektedir. Kıl dönmesi hastalığı olan kişiler ilk olarak %40-50 oranında kistin iltihabı sonucu apse ile başvururlar. Apsenin belirtileri kuyruk sokumunda kızarıklık, ısı artışı, şişlik ve ağrı oluşmasıdır. Oturmada ve yürümede zorluk yaşanır. Halsizlik ve ateş görülebilir. Bu aşamada en önemli tedavi cerrahi olarak apsenin boşaltılmasıdır. Eğer sağlık kuruluşuna gidilmez ve cerrahi olarak boşaltılmaz (drene edilmez) ise derin dokulara kadar apse büyür. Bazen kendiliğinden boşalabilir. Boşalan delikten daha sonra akıntı gelmeye devam edebilir. Bu deliklere sinus denir. Apse oluşmadan ciltte milimetrik, iğne başı büyüklüğünde delikler (sinüsler) görülerek de anlaşılır. Sinüslerin içinden kılların çıktığı da gözlenebilir.

Kıl dönmesi cilt altında gittikçe büyüyebilir ve daha geniş alana yayılabilir. Tekrarlayan apselere yol açabilir. Sinus ağızlarından çıkan kötü kokulu akıntı bulunduğu bölgeyi ıslatır ve tahriş eder. Erken evrede basit yöntemlerle ameliyat olabilecekken geç kalındığında daha geniş doku çıkartılması gerektirecek ameliyatlar yapılmak zorunda kalınabilir.

Hijyene dikkat edilmesi gereklidir. Kıllı bölgenin tüy dökücü kremlerle temizlenmesi veya lazer epilasyonla kıl çıkmasının engellenmesi gerekir. Başka alanlardan düşecek kıllar için de günlük duş alınması önerilir.  Sıkı giysiler giymemek, 2-3 saatten uzun oturmamak da alınacak önlemlerdendir.

Kronik (uzun süreli) sinüslerin deri kanserine dönüşme ihtimali çok nadirdir.

Kıl dönmesinin tedavisi cerrahidir. Kıl dönmesi erken dönemdeyken başvurulursa neredeyse küçük bir müdahale diyebileceğimiz tekniklerle tedavi edilir.

Tedavi hastalığın durumuna bağlıdır. Eğer hiçbir belirti ve bulgu yoksa bu aşamada etkilenen alanı kıllardan temizlemek ve hijyene dikkat etmek yeterlidir. Fakat cilt üzerinde toplu iğne başı gibi delikler varsa cerrahi tedavi geciktirilmemelidir. Cerrahi seçenekler hastaya ve hastalığa göre değişir. 

Cerrahi tedavi seçenekleri arasında;

Mikrosinusektomi ve lazer ablasyon (kamera eşliğinde) yöntemi: Hastalık erken dönemde ise ilk önce bu teknik önerilir. İşlem genel/spinal anesteziyle yapılır. Pilonidal sinus bölgesi kıllardan temizlenir. Sinus ağızları yuvarlak kesici bir alet ile kesip çıkartılır (mikrosinusektomi). Genişlemiş sinus ağzından fırça ile girilip kıllar ve kötü dokular temizlenir. İçerisi kamera ile kontrol edilir ve temiz ise ardından lazer aleti girilerek bütün pilonidal sinus kanalı yakılır. Ameliyat sonrası ağrı çok azdır. Hasta ameliyat günü ya da ertesi sabah taburcu edilir. Günlük hayata ve işe erken dönülür. Ameliyat sonrası her türlü hareket ve spor rahatça yapılabilir. Ameliyat izi estetik açıdan çok iyidir. Sıklığı azalan poliklinikte kontroller olur. 2-4 hafta ameliyat bölgesinden akıntı gelmesi beklenir. Dezavantajı pahalı olmasıdır.
 
Fenol yöntemi: Uygulama poliklinik şartlarında, lokal anestezi ile gerçekleştirilir. Sinüsler kıllardan arındırılır. İçleri iri naftalin kristallerine benzeyen kristalize fenolle doldurulur. Kristalize fenol sinüslerin içini temizler (debride eder) ve iyileşme sürecini başlatır. Ağrısız bir işlemdir. İşlem sonrası hareket kısıtlaması yoktur. Günlük hayata ve işe erken dönülür. Nüks oranı 15-20 arasında seyretmektedir.

Flep çevirme (limberg, karidakis): Eğer hastalık lazer ablasyona uygun değilse (büyük bir alanda ve derindeyse) flep çevirme işlemi önerilebilir. Genel/spinal anesteziyle yapılır. Geniş doku çıkarılır. Kalan boşluk komşu cilt, cilt altı ve kas dokusu çevrilerek doldurulur (flep çevirme). Hastanede ortalama 2-3 gün kalınır. Flep altına biriken sıvı ve kanın dışarı alınması için bir tüp takılır. Kalçanın şekli düzleşir ve değişir. Dikişleriniz olur. Oturmak ve hareket etmek 1-2 hafta ağrılıdır. Avantajı nüksün az olmasıdır. %1-10 arasında nüks gelişebilir.

Eksizyon (keserek çıkarma) + kapatma: Pilonidal sinus eksize edilir. Kalan boşluk kenarları birbirlerine yanaştırılarak dikilir. Eğer çıkarılan doku büyükse yarada gerginlik olur, açılma riski artar. Dikişler olur. Oturmak ağrılıdır. Nüks %10-30 arasında değişir.

Eksizyon + açık bırakma: Boşluğa ıslak gazlı bez yerleştirilir. Boşluk zamanla küçülür ve kapanır. Yaranın kapanması 2-4 ayı bulabilir. Nüks %5-15 arasında değişir.

Eksizyon + marsupializasyon (büzüştürme): Eksizyon sonrası oluşan boşluk dikişlerle küçültülür fakat tam kapatılma olmaz. Amaç yarayı küçülterek kapanmasını hızlandırmaktır. Ortasına ıslak gazlı bez yerleştirilir. 

Eksizyon + VAK (vakum yardımlı kapama) süngeri uygulaması: Eksizyon yapılır. Oluşan boşluğa özel sünger yerleştirilir. Sünger, vakum etkisi yapacak elde taşınabilir bir makinaya bir tüp vasıtasıyla bağlanır. Bu işlemde amaç pozitif basınç ile yaranın daha hızlı kapanmasını sağlamaktır. VAK süngeri 3-5 günde bir poliklinikte değiştirilir.

Ameliyat günü öncesi duşunuzu almanız önerilir. Anestezi muayenesinde gerekli tetkikler ve muayene ile özellikle akciğeriniz, kalbiniz ve ek hastalığınız yönünden uygunluğa bakılır. Ameliyat için engel yoksa açlık süresi ameliyat saatine göre ayarlanır ve size iletilir. Anestezi muayenesinde çoğunlukla ameliyatların genel anestezi altında (solunum, ağızdan yerleştirilen tüp yardımıyla solunum cihazından gelen havayla sağlanır) yapılacağı bilgisi verilir. Genel anestezi istemeyen ya da uygun olmayan hastalarımıza spinal anestezi (belden iğne ile belden aşağısı uyuşturularak) yapılabilir.

Ameliyattan önce ameliyat kıyafetleri giydirilir. Hasta ameliyat saati gelince servisten ameliyathaneye transfer edilir. Ameliyathanede genel anestezi ya da spinal anestezi yapıldıktan sonra yüz üstü pozisyon verilir. Bölgedeki kıllar traş makinası ile temizlenir. Boyanma ve örtünme sonrası ameliyat gerçekleştirilir. Ameliyat bitimi uyandırıldıktan sonra derlenme bölümünde vital bulgularda (tansiyon, nabız, saturasyon (oksijen seviyesi)) düzensizlik varsa normale döndürülür. Ağrı ve bulantı varsa gerekli ilaçlar uygulanır. Hasta tam anlamıyla servise hazır hale gelince servise transfer edilir.

Serviste diğer bütün ameliyatlar bitince doktorunuz ameliyat hakkında bilgi verir. Hemşireniz doktorunuzun uygulanmasını istediği ve sizin rutin kullandığınız ilaçları uygular. Herhangi bir sıkıntıda doktorunuzu bilgilendirir. Taburculuk öncesi pansumanınızın ne zaman açılacağı, ne zaman yıkanabileceğiniz ve ne zaman kontrole geleceğiniz bilgisi verilir. İstirahatiniz ve poliklinik kontrolleriniz ayarlanır. Epikriziniz ve reçeteniz teslim edilir. Dosyanıza cerrahi ekibin kartvizitleri koyulur.